Türk Telekom’un (TT) tekeli 1 Ocak 2004 tarihinde sona eriyor. Sektör temsilcileri, tekelin kalkmasıyla yeni şirketler ortaya çıkacağını ve telefonla görüşme ücretlerinin düşeceğini ifade ediyor. Temsilciler, Telekomünikasyon Kurumu’nun (TK) lisansları hemen vermesi durumunda sabit hatlarda ucuzluğun daha çabuk başlayacağını söyledi. Türkinternet.com’un sahibi Füsun Nebil, haberleşme rekabete açıldıktan sonra yurtiçi telefon fiyatlarında hafif bir artış, yurtdışı fiyatlarda ise ciddi bir düşüş görüleceğini söyledi.
Zaman içinde ürün ve servis çeşitliliğiyle ucuzluk olacağını ifade eden Nebil, “Liberalleşme 1 Ocak 2004’te başlayacak ama fiili durum daha geç gerçekleşecek gibi görünüyor, çünkü 7 yıl önce tarih verilmiş olmasına ve 4 yıldır TK’ya sahip bulunmamıza rağmen maalesef sektörün ihtiyacı olan yasal düzenlemeler bitirilmedi.” dedi.
Hollanda merkezli Avrupa Türk Telekom’un (ETT) sahibi Ali Yavuz ise bütün ara bağlantıyı ilgilendiren tarifelerin belirlenmesini ve lisansların Bakanlar Kurulu tarafından kısa sürede verilmesini istedi. Yavuz’a göre liberalleşmeden sonra telekom sektöründeki en büyük düşüş uluslararası tarifelerde yaşanacak. Şirketler, uluslararası tarifeleri yüzde 20 ile 90 arasında aşağıya çekecek. Yeni şirketler ayrıca TT’yi kalite, fiyat ve yeni hizmetlerde zorlayacak. Bütün bunların neticesinde TT, ana operatör olarak büyüyecek. Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği Başkanı Rıdvan Uğurlu da tekelin kalkmasından sonra telekomünikasyon ve internete erişim hizmetlerinin çeşitleneceğini, fiyatların düşeceğini, kalitenin ise yükseleceğini belirtti. 2000 yılında çıkarılmış olan 4502 sayılı kanunla TK kurulmuş, 1 Ocak 2004’te telekom tekelinin kaldırılması karara bağlanmış, TT ve diğer işletmecilerin tam rekabete hazırlanabilmesi için 4 yıllık bir süre tanınmıştı. Söz konusu süre ay sonunda doluyor.
Telekom sektöründe neler değişecek?
Sabit hatlar üzerinden telefon işletmeciliği: Mobil ve sabit telefon hizmetlerinden elde edilen gelir, Türkiye’nin 10 milyar dolar olan telekomünikasyon gelirlerinin yaklaşık yüzde 83’ünü oluşturuyor. Bunun yaklaşık yarısı, sabit hatlar üzerinden verilen telefon hizmetlerinden sağlanıyor. Bu alana yeni şirketlerin girmesiyle birlikte ücretler düşecek. Türk Telekom (TT), uluslararası telefon için uluslararası taşıma şirketlerine dakika başına 2 sent öderken bu görüşmenin bedeli olarak abonelerinden 80 sent tahsil ediyor. Sektöre gelecek rekabet sayesinde artık böyle fahiş fiyatlandırma olmayacak.
Kablo TV: Kablo TV’nin 2,5 milyon adrese ulaşmış kurulu kapasitesi ve yaklaşık 1 milyon abonesi bulunuyor. Telefon şebekesinden sonra ikinci en büyük kurulu kapasiteye sahip şebeke. Bu alandaki işletmeciliği ve yatırımları, TT ile gelir paylaşımı sözleşmesi imzalamış 6 adet özel işletmeci gerçekleştiriyor ancak bu şebeke üzerinden verilecek servislere Türk Telekom karar verdiğinden hizmet çeşitliliği sağlanamıyor. Yüzlerce şifreli ve şifresiz TV ve radyo yayını, “seyrettiğin kadar öde” sistemi, seçmeli ve ödemeli sinema, maç yayınları, alışveriş, bankacılık, geniş bantlı internet erişimi, telefon ve data hizmetleri verilecek. Bu hizmetlerden yararlanmak için ayrı bir telefon bağlantısına ihtiyaç duyulmayacak.
Altyapı kurulması ve işletilmesi: Tekel kalktıktan sonra öncelikle Türk Telekom’un kabloları kiralık olarak kullanılacak. Orta ve uzun dönemde ise işletmeciler kendi kablolarını döşeyecek. Bunun için TEİAŞ, BOTAŞ gibi kuruluşların iletim ortamlarından istifade edilecek. Bunun yanı sıra kablolu TV ve elektrik hatları üzerinden erişim gibi alternatif iletim sistemleri kullanılacak. Bu yatırımlar yapılırsa fiyatlar düşecek, kalite artacak.
Uydu telekomünikasyon işletmeciliği: Tek ve çift yönlü internete erişim, yurtiçi ve yurtdışı noktadan noktaya data iletişimi gibi hizmet çeşitleri bulunuyor. Geçen aylarda Türk Telekom’un fiber hatlarının kopması sırasında bir ay süreyle Türkiye’nin yurtdışı internet bağlantıları bu şirketler tarafından sağlandı. Söz konusu şirketler, Türk Telekom’dan daha ucuz hizmet veriyor.
Uydu telefonu işletmeciliği: Bu alanda beş işletmeci lisans almış olmasına rağmen üç firma faaliyet gösteriyor. GSM kapsama alanına girmeyen bölgelerde mobil haberleşme mümkün olabiliyor. GSM’ye göre fiyatı fazla. Tekelin kalkmasıyla fiyatların düşmesi bekleniyor.
