Uzak mesafe ses hizmeti vermek için kurulan şirketler 2004 yılını ‘kayıp bir yıl’ olarak değerlendirdiler. Ses tekelinin kalkmasının ardından büyük umutlarla yatırım yapılan alternatif operatörler 2004’te yatırımcıların yüzünü güldürmedi. Başta yüksek fiyatlı arabağlantı ücretleri, TT’nin açıkladığı indirimler olmak üzere çeşitli engellemelerle karşılaşan operatörler, faaliyete başlayamadıkları için eleman çıkartmak ve küçülmek zorunda kaldı.
Mayıs ayından itibaren A, B ve C Tipi lisansları alarak sektöre giren 48 operatör önce yüksek arabağlantı ücreti engeliyle karşılaştı. Fiyatları uygun olmamasına karşın arabağlantı ücretlerini imzalamak zorunda kalan operatörler, altı ay gecikme ile hizmet vermeye ve fatura kesmeye başladılar. Bu durum, milyonlarca dolar yatırım yaparak sektöre giren işletmecilerin iş planlarını değiştirmelerine ya da işten vazgeçmelerine neden oldu.
Son verilere göre şu ana kadar lisans anlaşması imzalayan 48 operatörün 21’i Türk Telekom ile arabağlantı anlaşması imzaladı. A ve B tipi arabağlantı anlaşması imzalayan operatör bulunmuyor. Bu arada İnko’nun ise önümüzdeki günlerde B tipi hizmet vermek için başvuruda bulunacağı öğrenildi.
Ayrıca arabağlantı konusunda TT’nin Telekomünikasyon Kurumu’nun açıkladığı indirimli olan Ocak ayı tarifesini uygulamadığı da ileri sürüldü.
Türk Telekom A.Ş Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Toros, operatörlerin 2004’teki sorunlarının halledildiğini iddia ederek, yüksek bulunan arabağlantı ücretlerini TK’nın belirlediğini kendilerinin de bu fiyatlara uyduklarını ifade etti. Toros, bazı şirketlerin kenarda bulunsun diye lisans başvurusunda bulunduğunu kaydederek, arabağlantı sözleşmesi imzalamak yönünde bir girişimlerinin olmadığını da söyledi.
“İşletmeciler her gün para kaybediyor”
Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Genel Sekreteri Rıdvan Uğurlu, lisanslarını almış işletmecilerin fiyatları uygun olmamasına karşın mecburiyetten arabağlantı sözleşmelerini imzaladığını belirtti. İşletmecilerin her gün para kaybeder durumda bulunduklarını söyledi.
Uğurlu, lisansların Mayıs ayında verilmiş olmasına karşın çeşitli engellemeler nedeniyle yeni işletmecilerin faaliyetlerine başlayamadıklarına dikkat çekerek, “2004 yılı alternatif telekom operatörleri için kayıp bir yıl oldu. Zaman bu işletmecilerin aleyhine çalışıyor. Avrupa Birliği’nde arabağlantı ücretleri 14-18 YTL iken, Türk Telekom bu ücretlerin 4-5 katını talep ediyor. Bu olumsuz koşullar içerisinde B ve A Tipi için arabağlantı sözleşmesi imzalayan işletmeci bulunmuyor” dedi.
Uğurlu “Devletin verdiği sözlere inanarak yatırım yapanlar vazgeçme noktasına geldi. Sektörde yaşanan işten çıkarmalar bunun sonucunda ortaya çıkıyor. Serbestleşmenin yaşandığı her ülkede olduğu gibi, bu sektörde istihdamın artması gerekirken bu Türkiye’de tersine işliyor” diye konuştu.
“2004’te serbest rekabet ortamı oluşmadı”
Tüm Telekom İşadamları Derneği (TÜTED) Başkanı Murat Dikici, uzak mesafe lisanslarının para kazandırmadığını belirterek, “Milyonlarca dolar yatırım yapıp, yeni personel istihdam eden ve tanıtım programlarına başlayan işletmeciler, yaklaşık altı ay gecikme ile hizmet vermeye ve fatura kesmeye başladılar. Bu durum birçok yatırımcının iş planlarını değiştirmelerine neden oldu. Bazı şirketler bu işten vazgeçerken, bazıları ise eleman çıkararak iş planlarını revize etti. Böylece 2004 yılında ses tekeli kalkmasına rağmen serbest rekabet ortamı oluşmadı. Bu işe yatırım yapanlar 2004 yılını zararla kapadılar” dedi.
Murat Dikici, 2005 yılında ortak paylaşım ve altyapı kurulması ile ilgili yönetmeliklerin çıkmasını beklediklerini böylece pazarın serbestleşmesinin kolaylaşacağını sözlerine ekledi.
İlaç özelleştirme
Inko Genel Müdürü Hakan Koçer, alternatif ses hizmetleri tarafında yaşanan sorunun ancak Türk Telekom’un özelleştirilmesiyle tam olarak çözüme kavuşacağını söyledi. Mevcut durumda operatörlerin karlı olarak hizmet vermelerinin çok zor olduğunu da kaydeden Koçer, geçtiğimiz yıl çok az yol kat edildiğini ifade etti. Ayrıca Hakan Koçer, Inko olarak aldıkları B tipi lisansı kullanmak için TT’ye başvuruda bulunacaklarını da belirtti.
“Arabağlantı ücretleri düşmeli”
Borusan Telekom Genel Müdürü Burak Gökmen, kendilerinin iyi durumda olduğunu ancak sektör geneli için böyle bir olumlu tablo çizmenin mümkün olmadığını söyledi. Gökmen, “Bu alana sıfırdan yatırım yapan şirketler, henüz karlı bir şekilde çalışmaktan uzaklar. Arabağlantı ücretlerinde ciddi düşüşler yaşanmadığı sürece mevcut durumun 2005 yılında da fazla değişiklik göstereceğini sanmıyorum. Özellikle bireysel kullanıcıyı hedefleyen alternatif operatörlerin mevcut arabağlantı ücretleriyle verimli olmaları mümkün değil” dedi.
“Sadece C Tipi hizmet verebiliyoruz”
Koç.net Genel Müdürü Mehmet Ali Akarca da, Mayıs ayında A tipi Uzak Mesafe Telefon Hizmeti (UMTH) lisansı aldıklarını ancak şu anda sadece C tipi hizmet verebildiklerini kaydetti.
Türk Telekom’un arabağlantı fiyatları konusunda izlediği politikanın anlaşmaların gecikmeli olarak imzalanmasına yol açtığı da belirtildi. Akarca konuyla ilgili şunları söyledi: “Geciken bu imzalar da özel şirketlerin hizmet sunma sürecini erteledi. Birçok yeni şirket ses hizmeti vermek üzere kuruldu ya da hizmetlerini genişletti. Ama hizmet vermeye başlama konusunda geçikme yaşamaları bu şirketleri zor durumda bıraktı. Ama biz Koç.net olarak dolar bazında yüzde 34 oranında büyüdük.”
TK: “Yeni rekabetçi yapıya herkes alışacak”
Konuyla ilgili gazetemize açıklama yapan Telekomünikasyon Kurumu (TK) yetkilileri, uzun yıllar tekel dönemi yaşayan her sektörde olduğu gibi telekomünikasyon sektöründe de serbestleşme sürecinin çok kolay olmayacağını ifade ettiler. 2005 yılında bu yeni rekabetçi yapıya herkesin alışacağını belirten yetkililer, “Bu yapı yeni iş modellerinin geliştirilmesinin yolunu açacak. Biz de kurum olarak bu yapıyı sağlamlaştırmak için çalışıyoruz. Sektörden gelen eleştiriler bizim için yol gösterici niteliğe sahip. Hızla değişen sektörümüze yönelik düzenlemeler de gereksinimlere göre değişmek ve gelişmek zorunda. Bunun farkındayız ve gerekli çalışmaları yapıyoruz” yorumunu yaptılar.
TK yetkilileri, hakemlik göreviyle ilgili eleştirilerin mevzuata ilişkin bilgi eksikliğinden kaynaklandığını, uzlaşmazlık prosedürü mevzuatlarının belirlendiğini, bu prosedüre göre yapılan başvuruların titizlikle ele alınarak gereğinin yapıldığını kaydettiler.
TT: “Telekom operatörlerinin 2004’deki sorunları çözüldü”
Türk Telekom Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Toros, alternatif telekom operatörlerinin 2004’deki sorunlarının hallolduğunu iddia ederek, 48 operatörden bugün itibariyle 21’iyle arabağlantı anlaşması imzaladıklarını açıkladı.
Birkaç operatörün hizmete başladığını belirten Toros, birçoğunun da testlerinin devam ettiğini kaydetti. Sadece C Tipi lisans sahiplerinin hizmet vermeye başladığına işaret eden Toros, A ve B Tipi’nde de altı ay ve bir yıllık test sürelerinin bulunduğunu, bu süreçlerinin bitmesinin ardından bu lisans tiplerinde de hizmet veren şirketlerin olacağını ifade etti.
Mehmet Toros, arabağlantı ücretlerinin yüksekliği konusundaki soruyu şöyle yanıtladı:
“Arabağlantı ücretlerini Telekomünikasyon Kurumu (TK) belirliyor. O ücretler sonucunda anlaşma yoluna gidiliyor. Eğer bir anlaşmazlık olursa taraflar TK’ya gidiyorlar. Yönetmelik böyle diyor. TK da uzlaşmazlık prosedürünü işletiyor. Ama şu ana kadar uzlaşmazlık prosedürünün işletildiği bir durum olmadı. TK neyi öngörüyorsa onu yerine getiriyoruz. Fiyatları onlar belirliyorlar, biz o fiyatlardan devam ediyoruz. Operatörlerin neredeyse yarısıyla arabağlantı anlaşması imzaladık. 21 oldukça yüksek bir rakam. 48 şirketten sadece 3 tanesi imzalasa sadece, o zaman rakamlar yüksek derdim. Anlaşma imzalayanlar arasında orta boyutlu şirketler de var.”
Bazı operatörlerin lisans iptali yoluna gittiğini, lisans alıp da hala kendilerine arabağlantı için başvurmamış şirketler de bulunduğunu ifade eden Toros, “Lisans alıp da hiçbir faaliyette bulunmamış, işe girmemiş şirketler var. 48 şirket arasında lisans alayım da bir kenarda dursun diyenler var. Bazıları da halen hazırlık aşamasında. Operatörler, doğru bir iş planı yapıp, doğru politikalar izlerlerse başarılı olmamaları için bir neden yok” dedi.
