Telekomünikasyon sektöründe serbestleşme devamlı tökezliyor. Rekabet Kurumu’nun verdiği karara rağmen Kablo işletmeciliği lisansları hala çıkarılmadı. Aldığımız bilgiye göre lisanslar Ulaştırma Bakanlığında bekletiliyor.
Telekomünikasyon sektöründe serbestleşme bir türlü beklenen hıza ulaşamıyor. Tüm yasalara, kararlara rağmen, Türk Telekom’un Genel Müdürü Mehmet Ekinalan’ın da geçen hafta yaptığı açıklamada görülen “Türk Telekom kaybeder mi? Hazine’ye giren pay yok olur mu?” düşünceleri bürokrasi çarklarını yavaşlatıyor, hatta durduruyor.
Bunun en son örneklerinden birisi Kablo şebekesi için yaşanıyor. Bilindiği gibi Rekabet Kurumu bu konuda “Kablo Şebekesi ayrılmalı”* kararı vermişti. Üstelik kablo işletmecileri bu kararı nerdeyse 5 yıldır bekliyorlardı da.
Aldığımız bilgi Kablo Lisans yönetmeliğinin daha önce yayınlanmış olmasına karşın, lisanslarının verilmesi için gerekli olan “Asgari Fiyat” belirlemesinin yayınlanmasının beklendiği şeklinde. Bedellerin Telekomünikasyon Kurumu tarafından belirlendiği, ancak Ulaştırma Bakanlığı’nda “sebeb gösterilmeden” bekletildiği öne sürülüyor.
Biz de konuyla ilgili bilgi almak için 7 martta Ulaştırma Bakanlığı’na başvurduk. Ancak Bakanlık bu haberin yazıldığı ana kadar bu konuda bir açıklama yapmaktan kaçındı.
Ancak özel telekom işletmecileri bu konuda epeyce açıklama yapıyorlar. Konuyla ilgili olarak bilgisine başvurduğumuz bir telekom sektör yetkilisi şunları söyledi;
Kablo TV lisanslarının verilmesi, 5 yıl önce çıkan yasanın emridir. Bu emir çok gecikmeli ve geciktirilmiş olarak Telekom Kurumu tarafından nihayet yerine getirildi ve ilgili yönetmelik geçen ay yayınlandı.Böylece sadece TV yayınları değil, hızlı internet ve diğer haberleşme hizmetleri de kablo şebekesi üzerinden verilebilecek.
İşletmecilere Kablo lisanslarının verilmesi için lisans bedellerinin onaylanması gerekiyor.Bu işi yaptıracak olan Ulaştırma Bakanlığı işini bir süredir yapmıyor.İş basit, fakat oyalanıyor.
Bu gecikmeye ,yüzlerce sayısal TV kanalını izleme olanağı bulacak yurttaşlar dikkatle bakıyor. Bu gecikmeye, hızlı internette rekabet ve kaliteli hizmet bekleyen vatandaşlar dikkatle bakıyor.
Bu gecikmeye, “bağımsız” idari kuruluşların ne kadar bağımsızolduğunu merak eden yurttaşlar dikkatle bakıyor.Onlar gibi Avrupa Birliği de merak ve dikkatle bekliyor.
Öte yandan konuyu serbest telekom işletmecileri derneğine de sorduk. Telkoder konuyla ilgili olarak şu açıklamayı yaptı;
Uzak Mesafe Telefon İşletmecileri, Karasal Hatlar Üzerinden Veri iletişimi işletmecileri, Uydu Telekomünikasyon İşletmecileri, İnternet Servis Sağlayıcılığı alanlarında faaliyet gösteren yeni telekomünikasyon işletmecileri, müşterilerine erişebilmek ve kendi tesisleri arasında iletişimi sağlayabilmek için Türk Telekomünikasyon A.Ş. nin altyapısını bedeli karşılığında kullanmak zorundadırlar. Ancak Türk Telekomünikasyon A.Ş., yeni işletmecilerin bu taleplerine karşılık ya çok yüksek bedel istemekte, ya bu talepleri gerekçesiz karşılamamakta, ya da bedeli karşılığında kiraladığı bu hatlar için işletmecileri mahkemeye vermektedir.
Bu durumun önlenebilmesi için, Rekabet Kurumu alternatif altyapı şebekesi olan Kablo TV’nin, Türk Telekomünikasyon A.Ş. nin bünyesinden ayrılmasına karar vermiş, 10 Şubat 2005 tarihinde aldığı bir diğer karar ile de, Kablo TV şebekesinden diğer işletmecilerinde yararlandırlması gerektiğini hüküm altına almıştır. Bu hüküm uygulandığı takdirde yeni işletmeciler kiralık hat ve müşterilerine erişim için Kablo TV şebekesini kullanabileceklerdir. Ancak Türk Telekomünikasyon A.Ş. nin tutumu nedeni ile bu uygulamanın da gecikeceği anlaşılmaktadır.
Yeni işletmecilerin karşılaştıkları bu durumun çözümü için Telekomünikasyon Kurumu, Kablo TV lisanslarının verilmesi için gerekli olan Yönetmeliği 5 Şubat 2005 tarihinde yayınlamıştır. Ancak lisansların asgari bedelleri henüz belli olmadığından lisanslar verilememektedir. Bu konuda Telekomünikasyon Kurumu kendi önerilerini Ulaştırma Bakanlığına göndermiştir. Ancak bu bedel tesbitinin yaklaşık iki aydır Ulaştırma Bakanlığında bekletildiği anlaşılmaktadır.
Ulaştırma Bakanlığı’nın Hükümet Programına ve Acil Eylem Planına uygun olarak bir an önce bu bedellerin yayınlanmasını sağlamasını bekliyoruz.
Bilindiği gibi bugün ülkemizde Türk Telekom ile gelir paylaşımı modeli üzerinden çalışan 5 kablo firması var. Bu firmalar, lisansların çıkmasını bekliyorlar. Bu firmalardan bir tanesi olan Kablo Net firmasından Genel Müdür Serdar Aktan konuyla ilgili olarak şunları belirtti;
Türkiyede Kablo TV sektörü, Avrupadan ve çoğu yerden farklıdır. Çünkü genelde UMTHçılarda olduğu gibi, sektörde Telekomların tekeli kalktıktan sonra özel firmalar oluşturulup devreye girmektedir.
Halbuki Türkiye pratiğinde KAblo TV operatör firmaları uzun yıllar önce oluşturulmuş ve alt yapıyı yıllardır yapmakta, aboneye birebir hizmet verebilmektedirler. Sektörde gerekli altyapı, bilgi birikimi, yetişmiş ve deneyimli eleman uzun zamandır oluşmuştur. Zaten uzun yıllardır Şebeke yatırımları ve abone bağlantıları, şebeke bakımı ve upgradeleri sehtördeki Kaider üyesi firmalarca yapılmakta ve organize edilmekte, T.Telekom bu işleri artık yapmamakta, sadece abone kaydı, faturalama yapmaktadır.
Dolayısı ile sektördeki özel firmalar büyük bir istek ve sabırsızlıkla ruhsatları beklemektedir.Ruhsatların alınması, yalnız bu firmaların önünü açmayacak, sektöre daha fazla firma, rekabet ve yatırımın girmesini sağlayacaktır. Bugüne kadar bir türlü sağlanamayan kaliteli ve çeşlitli yayınlar, sayısal yayıncılık, abonelere hitap edecek çeşitlendirilmiş içerik seçemnkeleri, internet telefonu ve diğer hizmetler de mümkün olacaktır.
Esasen, yıllardır ciddi bir teknik, hukuki gerekçesi olmadan bekletilen ruhsatlar daha önce verilmiş olsaydı, Kablo TV sektörü şimdikinden çok daha gelişmiş, büyümüş, vatandaşlara daha geniş bir sahada daha çeşitli içerikleri daha ekonomik fiyatlara sunabiliyor, kendileri de zarar etmiyor olacaklardı.
Her konuda olduğu gibi bu sektörde de tekel, verimsizlik, pahalılık, kaynak israfı yaratmıştır ve ruhsatlar çıkmadığı sürece de bu devam edecektir. Ruhsatlar çıktığı takdirde firmalarımız buna hazırdır ve çok daha verimli hizmetler yapabilmenin planları da hazırdır. Kablonet A.Ş. olarak ruhsatların çıkmasını uzun zamandır izlemekte, desteklemekte ve takip etmekteyiz. Esasen sektörün gelişim potansiyelini de bu ruhsatlara bağlamaktayız.
Son olarak KabloTV işletmecilerinden Topaz Telekom A.Ş nin genel müdürü ve işletmecilerin ortak paydası KAIDER derneğinin genel başkanı Ömer Karataş da, ruhsatlama konusunda sektör yetkililerinin görüş ve beklentilerine katılmakla birlikte, doğrudan ilgilisi olarak aşağıdaki bilgiyi geçmekte fayda gördüğünü söylüyor;
Kablo TV altyapısı ve üzerinden sunulan servislere ilişkin yoğun yatırım yapan ve halen bu süreci devam ettirmekte olan üye firmalarımız, sahiplikten ve yatırım yapmanın güvencesi olan gelir paylaşımı ortaklık sözleşmesinden gelen vaad edilmiş bir hakkın kendilerine teslimini beklemekteler.
Bu teslimiyetin uygun idari ve ticari boyutlarıyla gerçekleşmesi, yeni yatırımcılar için cazibe oluşturmakla birlikte mevcut operatör firmaların yeni yatırım yapma ve bu alandaki servis zenginliği ile birlikte rekabete yapacakları olumlu katkıyı da tetikleyecektir.
Bağımsız ve alternatif bir altyapı görünümünde olan KabloTV şebekelerindeki bu şekillendirme, birçok kurum-kuruluş ve politika belirleyiciler için durum düzeltici bir imtihan fırsatını kullanma hakkını da gündeme getirmektedir. 2004 yılında Telekom sektöründe yaşanan heyecanlı başlangıcın arkasından gelen zorlaştırmalar ve girişimci moral çöküntüsünün vermiş olduğu görüntünün tekrar edilmemesi, ve görüntünün pozitife dönüştürülmesi yönünde bir fırsat kapısı olarak durmaktadır. Temennimiz, yanlışların tekrarlanmaması, gerçek yatırımcı dostu bir düzenlemenin tesis edilmesidir.
Bu alanda bizim bir farkımız ruhsat alıp oyun sahasına girmiyoruz, tam tersine oyun sahasında var iken, hizmetlerimizi halkımızın kullanımına sunuyorken, ekonomiye bu yönde yıllardır yüz milyonlarca dolar katkıyı sağlıyorken hakkımız olan ruhsatın teslim edilmesini bekliyoruz. Bu, üye operatör firmalarımızın hak etmiş oldukları bir kazanım iken, güvendiği politika belirleyicilerinin bu yöndeki karşı sorumluluklarını yerine getirmesi fırsatıdır.
Bunun gerçekleşmesi, operatör firmalara hakkın teslimi, piyasaya güvenin tesisi, piyasa yapıcıya niyetin tecellisi, yeni yatırımcıya davetin sigortası ve bu sektöre yönelmede istekliliğin cazibesi olacaktır.
Gördüğünüz gibi kablo işletmecileri sıkıntılı ve gecikmiş işlemlerin bitirilmesini bekliyorlar. Önümüzdeki günlerde bu konuyu daha fazla inceleyeceğiz.
