Uzak Mesafe Telefon Hizmeti (UMTH) işletmecileri bu kez de B tipi lisans için mücadeleye başladılar. B tipi lisans için Türk Telekom’un Telekomünikasyon Kurumu’na bildirdiği ve Kurum’un da UMTH işletmelerine gönderdiği ve 2 ayrı senaryoyu içeren yazı büyük tartışmalara neden oldu. Tartışmalarının temelini ise ikinci senaryoda yer alan şu ifade oluşturuyor: “2’nci senaryonun seçilmesi durumunda santral tipine bağlı olmak üzere; uygulama için minimum 9 ay süre gerekmektedir. Santrallarımızda bu senaryonun uygulanabilmesi 4 milyon 750 bin dolar yatırım yapılması ile mümkün olacaktır. Söz konusu yatırım bedeli, üretici şirketlerin talep ettiği garanti sonrası yazılım geliştirme ve ilave yatırım bedellerini içermektedir. Bu bedel UMTH işletmecilerinden operatör tanımlama bedeline ilave olarak ayrıca alınacaktır.”
İşletmeciler yaklaşık 5 milyon dolar tutarındaki bu yatırım bedelinin kendilerinden alınması konusuna şiddetle karşı çıkarken B lisansı için Türk Telekom’a tanınan 6 aylık sürenin tamamlandığını ve 10 ay geçtiğini, bu gecikmenin üzerinden söz konusu şartların zaten kabul edilemeyeceğini de ifade ediyorlar. Konuyla ilgili olarak görüştüğümüz Telekomünikasyon Kurumu yetkilileri ise B tipi lisansıyla ilgili Türk Telekom ve UMTH işletmecileri arasında resmi düzeyde yazışmaların devam ettiğini, çalışmalar tamamlandıktan sonra bilgi verileceğini ifade ettiler.
Serbestleşmenin yasalaşması 1,5 yılı geçti ama…
Öte yandan bilindiği gibi 1 Ocak 2004 tarihi itibarıyla yasal olarak serbestleşme süreci başladı. Ancak aradan yaklaşık 1,5 yıl geçmiş olmasına rağmen henüz tam anlamıyla telekom alanında bir serbestleşme ortamı yaratılamadı. C tipi lisanslarla başlayan bu süreçte söz konusu hizmeti veren şirketlerin sayısı ne yazık ki bir elin parmaklarını geçemedi. B tipi lisanslarda da sorunların yaşanmaya başlamasıyla birlikte serbestleşmede her adımın sancılı olduğu görüşü ifade ediliyor. Konuyla ilgili görüşlerini aldığımız TELKODER Genel Sekreteri Rıdvan Uğurlu Telekomünikasyon Kurumu tarafından TT’nin senaryoları olarak UMTH işletmecilerine gönderilen yazı ile ilgili bilgi verdi. Uğurlu TT’nin senaryoları hakkında şunları söyledi: “Bu senaryolara baktığımızda temel olarak birinci senaryoda C tipinin B tipine uyarlandığını görüyoruz. Bu senaryoda C’de olduğu gibi arayana yine sesli yanıt sistemleri cevap veriyor, kodunu giriyor ve şifre doğruysa görüşmesini gerçekleştiriyor. Hiçbir değişiklik yok. Doğrusu bu değil. Doğru olan ikinci senaryoda anlatılan. Bir kullanıcı önce 0’ı tuşluyor. Ondan sonra 4 haneli numarayı tuşluyor. Ondan sonra hiç beklemeden istediği numarayı çeviriyor. İşlemin bu şekilde gelişmesi lazım. Ancak bu senaryoda da TT bunu yapabilmek için 9 ay süre ve 4 milyon 750 bin dolar istiyor. Bunu da UMTH işletmecilerinin karşılayacağını söylüyor. Doğrusunu yapmak için işi yokuşa sürüyor. Bu konuda TK’nın tavrı izlenimlerimize göre ücretsiz ve derhal yapması yönünde. Bunda da ısrarcı olmak zorunda.”
“TK kararlarını beklersen hiçbirşey olmaz”
Bilindiği gibi lisanslar 17 Mayıs 2004 tarihinde verildi. Telekomünikasyon Kurumu’nun kararları çerçevesinde TT’nin 17 Kasım 2004 tarihinde B tipi lisansıyla ilgili altyapı çalışmalarını tamamlaması gerekiyordu. Rıdvan Uğurlu buradaki zaman kaybına da dikkat çekerek, “Tabi ki Kurum Türk Telekom’u uyarmıştır. Ama biz TT’ye, ‘Eğer bir TK’nın kararına uymamayı alışkanlık haline getirirsek Türkiye’de hiç bir şey olmaz’ görüşümüzü dile getiriyoruz. Ama TT her kararı mahkemeye götürüyor ve TK’nın otoritesi kalmıyor. Bunu TK’yı gerçek yerine oturtmak biz işletmecilerin TT’nin elinde olan bir şey. Bunları tek yönlü düşünmemek lazım” yorumunu yaptı.
Uğurlu işletmecilerin hangi senaryoya daha yakın olduklarını ve konuyla ilgili yorumlarını da sorduk. “Bu işletmeciler için ‘40 katır mı 40 satır mı?’ sorusu. Birinciyi seçerseniz uyduruk bir sistem, C tipi ile B tipinin bir farkı kalmıyor. Öbürünü seçersen ‘şu kadar para isterim, 9 ay sonra yaparım’ diyor. 9 ay sonra yapıp yapmayacağı da meçhul, 17 Kasım’da yapmayan bir şirket 9 ay sonra bir 9 ay sonra isterim derse ne olacak. Bunların hiçbir garantisi yok. Bizim işletmecilere tavsiyemiz şu oldu. İkinci senaryonun TT tarafından uygulanması, bunun içinde işletmecilerden bir para ve bedel istenmemesi. TT böyle bir yatırımı yaptığı zaman, işletmecilerden gelecek trafik nedeniyle arabağlantı gelir elde ediyor olacak. Derhal B tipine ikinci senaryoya uygun olarak gerçekleştirmesi yönünde yazılarımızı yazdık. Ayrıca işletmeler lisanslarını aldılar, aylardır kullanamıyorlar ve bundan dolayı kayıpları var. Bu lisanslar süreli veriliyor. Bu sürenin bir kısmı geçti. Ciddi yatırımlar yapıldı. Bu kayıpların tazmin hakkının ileride gündeme geleceği de belirtildi.”
“TT yükümlülüklerini yerine getirmiyor”
Türk Telekom’un B tipi telekom hizmetine yönelik olarak alternatif operatörlere önerdiği iki senaryoyu değerlendiren NetOne Genel Müdürü Cem Çelebiler, TT’nin birçok konuda olduğu gibi bu konuda da yükümlülüklerini yerine getirmekten kaçtığını ifade etti. TT’nin görev sözleşmesi gereği B tipi telekom hizmeti için gerekli olan altyapıyı sağlaması gerektiğini belirten Çelebiler, hizmetin verilmesi için Telekomünikasyon Kurumu’nun öngördüğü sürenin çoktan geçtiğini kaydetti. Çelebiler, “Telekomünikasyon Kurumu, TT’nin kendilerine başvurduğunu ve B tipi telekom hizmeti verilebilmesi için gerekli altyapının hazırlanmasında TT’nin iki önerisi olduğunu tarafımıza bildirdi. İlk senaryoda arama kartı yöntemi öneriliyor. Yani C tipi lisansın sağladığı hizmet tarif ediliyor. Oysa B tipinin kullanıcıya sağladığı bazı avantajlar var. Bu hizmet için kullanıcının bir arama kartı satın almasına gerek yok, dört haneli bir numara çevirerek istediği yerden aradığı yere ulaşabiliyor. Yani ilk senaryoda B tipi lisans tarifinin dışına çıkılıyor. İkinci senaryo ise dünyada görülmemiş bir uygulama öngörülüyor. TT, B tipi için gerekli altyapı yatırımını bizlerden tahsil etmeye çalışıyor. Halbuki TT’ye ödenen arabağlantı fiyatları azımsanamayacak bedeller. Bunlarla yatırımlarını yapabilir. Ayrıca bu altyapının kullanımıyla da bizler TT’ye bir ücret ödeyeceğiz, böylece hizmet kendini amorti edecek. Öte yandan TT’nin yatırımına ortak olmamızı istediği santrallar bize ait değil. Bizim malımız olmayan birşeye neden para vereceğimizi anlayamadık” şeklinde konuştu.
İki senaryonun da kabul edilemez olduğunu TK’ya bildirdiklerini belirten Çelebiler, bu noktadan sonra görevin TK’ya düştüğünü, TT’ye durumu anlatması gerektiğini vurguladı. Çelebiler, TK’dan bu yönde çıkacak kararı beklediklerini kaydetti.
İnko İletişim Genel Müdürü Hakan Koçer ise 4 milyon 750 bin dolarlık yatırım bedelinin UMTH işletmecilerinden istenmesinin hiç bir mantıklı açıklamasının bulunmadığını belirtti. Koçer, B tipi lisans alırken de bu konunun hiç bir aşamada gündeme gelmediğini kaydetti.
