TELKODER Genel Sekreteri Rıdvan Uğurlu, Evrensel Hizmet Yasası’nın Avrupa Birliği (AB) direktiflerine uygun olarak hazırlandığını belirteerek, ancak yasada olumsuz iki noktanın bulunduğuna işaret etti.
KISA süre önce yürürlüğe giren Evrensel Hizmet Yasası kapsamında oluşturulması beklenen “Evrensel Hizmet Fonu”, Ulaştırma Bakanlığı Haberleşme Genel Müdürlüğü’ne bağlı kurulacak bir daire başkanlığı tarafından yönetilecek.
2006’da Türk Telekom, evrensel hizmet çerçevesinde 2.5 milyar YTL’yi yeni demiryolu yapımı, muhtelif demiryolu hatlarının bakımı, onarımı veya iyileştirilmesi ile köy içme suyu ve köy yollarıyla ilgili yatırım projeleri ve faaliyetlerinde kullanılmak üzere Hazine’ye aktaracak.
Evrensel hizmetin sağlanması ve yürütülmesini düzenleyen yasanın 25 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe girmesinin ardından “Evrensel Hizmet Fonu”nun oluşturulmasına ilişkin çalışmalar sürerken, Fon’un Ulaştırma Bakanlığı tarafından idare edilecek olması nedeniyle bakanlık bünyesinde yeni bir yapılanmanın hazırlıkları bütün hızıyla devam ediyor. Fon, Ulaştırma Bakanlığı Haberleşme Genel Müdürlüğü’ne bağlı kurulacak bir daire başkanlığı tarafından yönetilecek. Yasada, evrensel hizmet politikalarını ülkenin sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik şartlarına göre belirlemek, Hükümetin genel politikasını uygulamaya yönelik tedbirleri almak, evrensel hizmetin yürütülmesini sağlayacak esasları tespit etmek, uygulanmasını takip etmek ve net maliyetiyle ilgili hesapları onaylamak Ulaştırma Bakanlığı’na veriliyor.
Yasanın amacı: “Kamu hizmeti niteliğine haiz, ancak işletmeciler tarafından karşılanmasında mali güçlük bulunan evrensel hizmetin sağlanması, yürütülmesi ve elektronik haberleşme sektöründe evrensel hizmet yükümlülüğünün yerine getirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek” olarak açıklanıyor.
Yasa, Evrensel hizmet, Sabit ve ankesörlü telefon; Basılı veya elektronik ortamda sunulacak olan telefon rehberi; İnternet; kıyı koruma ve seyir güvenliğine ilişkin haberleşme ve yolcu taşıma hizmetlerini kapsıyor. Yasada, evrensel hizmet: “Coğrafi konumlarından bağımsız olarak Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde herkes tarafından erişilebilir, önceden belirlenmiş kalitede ve herkesin karşılayabileceği makul bir bedel karşılığında asgari standartlarda sunulacak olan, temel İnternet erişimi de dahil, elektronik haberleşme hizmetleri”şeklinde tanımlanıyor.
Evrensel hizmetin kapsamının, Telekomünikasyon Kurumu’nun ve işetmecilerin görüşü alınarak, Ulaştırma Bakanlığı’nca yapılacak teklif üzerine Bakanlar Kurulu’nca Türkiye’nin sosyal, kültürel, ekonomik ve teknik şartları göz önüne alınarak en az 3 yılda bir belli aralıklarla belirleneceği ifade ediliyor.
Yasaya göre, Telekomünikasyon Kurumu, görev ve imtiyaz sözleşmeleri ile ruhsat ve genel izin bedelinin yüzde 2’sini, yetkilendirme tarihini takip eden ayın sonuna kadar, GSM işletmecileri dışındaki işletmeciler ve Türk Telekom, yıllık net satış hasılatının yüzde 1’ini, izleyen yılın Nisan ayı sonuna kadar, GSM işletmecileri, Hazine’ye ödeyecekleri payın yüzde10’luk kısmını, ödendiği ay içerisinde, Telekomünikasyon Kurumu verdiği idari para cezalarının yüzde 20’sini, tahsil edildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar, Telekomünikasyon Kurumu mali yıl sonunda her türlü giderlerinin karşılanmasından sonra kalan miktarın yüzde 20’sini, her yıl Ocak ayının sonuna kadar Ulaştırma Bakanlığı’na bildirecek ve bu meblağ aynı süre içinde Bakanlığın Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına aktarılarak, bütçeye “Evrensel hizmet gelirleri” adı altında gelir kaydedilecek. Zamanında ödenmeyen katkı paylarına gecikme zammı uygulanacak. Bakanlar Kurulu belirtilen bu oranlarda yüzde 20 kadar artırmaya veya eksiltmeye yetkili olacak.
Evrensel hizmetten kimler yararlanacak?
Evrensel Hizmetin Sağlanması ve Bazı Yasalarda Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa’ya göre, evrensel hizmet, elektronik haberleşme sektöründe görev ve imtiyaz sözleşmeleri ile ruhsat ve genel izin uyarınca bu hizmetleri sağlamakla yükümlü kılınan işletmeciler tarafından yerine getirilecek. Evrensel hizmetten, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşayan herkes, bölge ve yaşadığı yer ayırımı gözetilmeksizin yararlanacak. Evrensel hizmet, fert başına gayrisafi yurt içi hasıla tutarı da göz önünde bulundurularak karşılanabilir ve makul fiyat seviyesinde sunulacak. Düşük gelirliler, özürlüler ve sosyal desteğe ihtiyacı olan grupların da evrensel hizmetten yararlanabilmesi için uygun fiyatlandırma ve teknoloji seçeneklerinin uygulanabilmesine yönelik tedbirler alınacak. Evrensel hizmet, önceden belirlenmiş hizmet kalitesi standartlarında sunulacak. Evrensel hizmetin sunulmasında ve ulaşılmasında devamlılık esas alınacak.
Evrensel hizmetin kapsamı ne olacak?
Yasaya göre evrensel hizmet; Sabit telefon hizmetlerini, ankesörlü telefon hizmetlerini, basılı veya elektronik ortamda sunulacak telefon rehber hizmetlerini, acil yardım çağrıları hizmetlerini, temel İnternet hizmetlerini, ulaşımı yalnız deniz yoluyla sağlanabilen yerleşim alanlarına yapılan yolcu taşıma hizmetleri ile denizde tehlike ve emniyete ilişkin haberleşme hizmetlerini kapsıyor.
Evrensel hizmetin kapsamı; ülkenin sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik şartları da göz önünde bulundurularak, 3 yılı aşmamak üzere belirli aralıklarla, Telekomünikasyon Kurumu ve işletmecilerin de görüşlerini alarak Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılacak teklif üzerine Bakanlar Kurulunca yeniden belirlenebilecek.
Öte yandan, işletmecilerin evrensel hizmet sağlama yükümlülükleri nedeniyle ortaya çıkan evrensel hizmetin net maliyetinin karşılanması ve yapılacak diğer harcamaları karşılamak için Ulaştırma Bakanlığı bütçesine her yıl evrensel hizmet gelirleri tahmini kadar ödenek öngörülecek. Evrensel hizmet gelirlerinin tahsili ve giderlerin yapılmasına ilişkin usul ve esaslar Ulaştırma Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı’nın ortak hazırlayacağı yönetmelikle belirlenecek.
Evrensel hizmette Türk Telekom’a büyük sorumluluk
Yasanın geçici 11’inci maddesinde evrensel hizmet için Türk Telekom’a büyük bir sorumluluk yükleniyor. İlgili maddede, Türk Telekom’un 16 Ocak 2006 tarihinde Hazine Müsteşarlığı İç Ödemeler Saymanlığı hesabına aktarılacak ve bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilecek azami 2.5 milyar YTL kadar olan meblağının, 2006 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları (TCDD) Genel Müdürlüğü’nün yeni demiryolu yapımı, muhtelif demiryolu hatlarının bakımı, onarımı veya iyileştirilmesi ve çeken-çekilen demiryolu araçlarının temini ile köy içme suyu ve köy yollarıyla ilgili yatırım projeleri ve faaliyetleri için kullanılacağı vurgulanıyor.
Ayrıca, Kablo TV hizmetlerinden doğan sermaye ihtiyacına yönelik olarak, Türk Telekom’dan TÜRKSAT A.Ş.’ye 100 milyon YTL aktarılacağı belirtiliyor.
TELKODER: “Yasa, AB normlarına uygun; ancak olumsuz iki nokta var”
Türk Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Genel Sekreteri Rıdvan Uğurlu, “Evrensel Hizmetin Sağlanması ve Bazı Yasalarda Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa”nın Avrupa Birliği (AB) direktiflerine uygun olarak hazırlandığını ve gerekli bir düzenleme olduğunu belirtti. Uğurlu, yasanın Türk Telekom’un özelleştirilmesi sonucunda herkese asgari telekomünikasyon hizmeti götürülebilmesi için ihtiyaç duyulan bir düzenleme olduğunu söyledi.
Türk Telekom’un özelleştirmeden sonra özel bir şirket statüsüne kavuşacağını ve şirkete bu aşamada sosyal sorumluluklar yüklemenin normal bir durum olmayacağını dile getiren Uğurlu, oluşturulacak “Fon”la herkesin asgari telekomünikasyon hizmeti almasının sağlanacağını vurguladı.
Uğurlu, yasayla ilgili iki olumsuz noktanın dikkatlerini çektiğini ifade ederek, bunlardan birinin oluşturulacak “Evrensel Hizmet Fonu” için GSM işletmecilerinden ekstra bir para alınmaması olduğunu kaydetti. GSM işletmecilerinin Hazine’ye aktaracakların payın yüzde 10’luk kısmının fona tahsis edileceğinin altını çizen Uğurlu, dolayısıyla GSM işletmecilerinin cebinden bu iş için ekstra bir para çıkmayacağını tekrarladı. Öbür taraftan da Türk Telekom ve diğer tüm yeni işletmecilerin net satış hasılatı üzerinden yüzde bir oranında kesinti yapılacağını anlatan Uğurlu, bu uygulamanın yanlış olduğunu vurguladı. Uğurlu, her ülkede piyasaya yeni giren işletmecilerin teşvik edildiğine dikkat çekerek, bizde ise yeni işletmecilere henüz piyasaya girmeden önlerine bir engel ve ekstra yükler getirildiğini belirtti. Uğurlu, diğer olumsuz noktanın da “Evrensel Hizmet Fonu”nun yönetiminin Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürütülmesi olduğuna işaret ederek, bakanlıkta bu hizmet için yeni bir teşkilatlanmaya gidilmesinin ve yeni kadrolar açılmasının yanlış olduğunu vurguladı. Uğurlu, “Evrensel Hizmet Fonu”nun yönetimini uzman bir kuruluş olan Telekomünikasyon Kurumu’nun üstlenmesi gerektiğini anlattı. Uğurlu, görevin Telekomünikasyon Kurumu tarafından yürütülmesinin daha uygun olduğunu, ancak bu noktada yetki devri için yapılacak bir şey kalmadığını dile getirdi.
