Türkiye’de Evrensel Hizmet Fonu’nda 2005-2009 arasındaki beş yılda telekomünikasyon işletmecilerinden toplanan 2 milyar TL’yi aşan tutarın ancak 307 milyon 252 bin 122 TL’sinin harcandığını, geriye kalan tutarın ise yatırım yapılacak proje bulunamadığı için hazineye devredildiğini görmekteyiz. Bunun dışında hazineye devredilen başka kaynaklar da bulunmaktadır. BTK’nın işletmecilerden Kurum Masraflarına Katkı Payı, Yetkilendirme Ücretleri, İdari Cezalar adları altında topladığı gelirlerinin %90’ı da Hazineye ve AR-GE Fonuna aktarılmaktadır.
Son birkaç yıldır, yakınsama ve yeni nesil erişim konularının önem kazanması ile birlikte tüm dünyada genişbant şebeke altyapısı kurulumu desteklerine öncelik verilmeye başlanmıştır. FCC’nin hazırlamış olduğu tasarı da buna bir örnek teşkil etmektedir[1].
Bir diğer örnek ise AB ülkelerinde yaşanan gelişmelerdir. Avrupa Komisyonu konuya ilişkin basına yapmış olduğu açıklamalarda 2010 yılında genişbant şebeke kurulumu için 1,8 Milyar Euro değerinde devlet yardımında bulunulduğunu belirtmiş, bu fonun Avrupa’da tüm vatandaşların (kırsal kesimler de dâhil) yüksek hızlı internete erişiminin amaçlandığını ifade etmiştir.
Genişbant piyasalarında rekabetin geliştirilmesi, sayısal uçurumun ortadan kaldırılması ve her vatandaşın hakkı olan 1 Mbit temel internet erişiminin sağlanması, AB ülkelerinde ve ABD’de olduğu gibi Türkiye’de de mümkündür.
Türkiye’de Evrensel Hizmet Fonu’nda 2005-2009 arasındaki beş yılda telekomünikasyon işletmecilerinden toplanan 2 milyar TL’yi aşan tutarın ancak 307 milyon 252 bin 122 TL’sinin harcandığını, geriye kalan tutarın ise yatırım yapılacak proje bulunamadığı için hazineye devredildiğini görmekteyiz. Bunun dışında hazineye devredilen başka kaynaklar da bulunmaktadır. BTK’nın işletmecilerden Kurum Masraflarına Katkı Payı, Yetkilendirme Ücretleri, İdari Cezalar adları altında topladığı gelirlerinin %90’ı da Hazineye ve AR-GE Fonuna aktarılmaktadır.
Ülkedeki tüm vatandaşlarımızın 1 Mbit temel internet hizmetinden yararlanmasını sağlayacak toplam kaynağı şu şekilde hesaplayabiliriz;
– Evrensel Hizmet Fonu (2009 yılı): 553 Milyon TL
– BTK Gelirlerinden Hazineye Aktarılan Tutar (2009 yılı): 639 Milyon TL
– BTK Gelirlerinden Ar-Ge Fonuna aktarılan tutar (2009 yılı): 213 Milyon TL
– YILLIK TOPLAM: 1.405 Milyon TL
Elektronik Haberleşme Sektöründe faaliyet gösteren işletmecilerden toplanan Evrensel Hizmet Fonu, Kurum Masraflarına Katkı Payı, yetkilendirme ücretleri ve idari cezaların sadece kullanılmayan ve Hazineye aktarılan kısmı bile 1 Mbit temel internet erişiminden vatandaşlarımızın yararlanmalarını sağlamaya başlatabilecektir. Bu uygulamanın başlatılması hem piyasadaki rekabet şartlarını büyük ölçüde değiştirecek hem de vatandaşların temel insan hakları arasında görülen temel elektronik haberleşme hizmetlerine erişimine katkıda bulunulacaktır.
Bu hizmetin sağlanmasında Türkiye’deki rekabet şartlarının dikkate alınması büyük önem taşımaktadır. Bu hizmetin sağlanması için ihale açılması veya yükümlü işletmeci belirlenmesi halinde, yerleşik işletmeci ve yan şirketinin ihaleleri alması çok büyük bir ihtimaldir. Böyle bir durumumda zaten rekabetin tesis edilemediği piyasalarda yeni nesil işletmeciler piyasa dışına itilmiş olacaktır. Bu nedenle bu hizmetin sağlanmasında, hakim konumda bulunan yerleşik işletmeci ve yan şirketlerinin ihalelere girmesi engellenmeli, ihale kapsamındaki projelerin yeni nesil işletmeciler tarafından hayat geçirilmesi sağlanmalı, proje kapsamındaki altyapıya da AB’de uygulanmakta olduğu gibi en 7 yıl süreyle diğer işletmecilerin toptan erişimlerinin zorunlu hale getirilmesi gerekmektedir. Ancak bu şekilde rekabetin bozulmasının önüne geçilebilir.
