Avrupa Birliği’nin Türkiye’nin üyeliğine ilişkin olarak sunduğu “İlerleme Raporu”nun 10.bölümü “Bilişim Toplumu ve Medya” başlığını taşıyor. Bu başlık altında elektronik haberleşmenin, bilgi toplumu servislerinin, özellikle de elektronik ticaret ve koşullu erişim servislerinin özel kuralları, inceleniyor.
Elektronik haberleşme alanındaki engellerin kaldırılması ve Telekom servislerinin ve networklerinin iç pazarda rekabete açılması, tüketiciyi koruyan ve modern servislerin evrensel sunumunu için verimli operasyon koşullarının sağlanması amaçlayan incelemede, şeffaf, öngörülebilir ve verimli bir regülasyon çerçevesinin önemi çizildi.
İlerleme raporunda bazı gelişmelere ve Telekom pazarının 2004 ocağında serbestleşmeye açılmasına karşın, sektöre yeni girenlerin önünde engeller olduğuna dikkat çekiliyor.
Sabit telefon alanında 16 yeni servis sağlayıcının pazarda olmasına karşın Türk Telekom’un 19 milyon abonenin tamamına yakınını kontrol ettiği bildirildi. Mobil telefon alanında ise, 2 900 operatörü (Turkcell ve Telsim) ve 1 tane de 1800 operatörü (Avea) olduğu, pazarın büyüklüğünün temmuz 2005 itibariyle 40.4 aboneye yani, % 58’e ulaştığı belirtildi.
Raporda, haberleşme vergilerinin yüksek olduğu da belirtilirken, % 18 KDV üstüne, sabitte % 15 ve mobil alanda % 25 haberleşme vergisi bulunduğu not edildi.
Türk Telekom özelleştirmesinin 25 kasım 2004’de başladığı ve Oger Telecom’un ihaleyi kazandığı belirtilen raporda, ihale sürecinin sürmekte olduğu ve altın hissenin önemi vurgulandı.
İlerleme raporu ADSL konusunda, mayıs 2005 itibariyle 720.000 abone olduğu, sayının % 14 arttığı, Kablo TV’de % 6 artış olduğu bildirildi.
Kablo TV servislerinin Türk Telekom’dan ayrılarak kamu kurumu olan Türksat’a geçtiği not edilirken, Kamu kurumlarının uydu ihtiyaçları için Türksat’tan alma zorunluluğuna ve bunun da ülkenin 24 telekom lisanslı firmasına bir sınırlama getirdiğine dikkat çekildi.
Haberleşme sektöründe lisanslı firma sayısının artmasına karşın sektörün toplam gelirinin % 1’inden aşağıda kalmalarına da vurgu yapıldı.
Telekom kanununda bazı boşluklar olduğuna dikkat çekilen raporda, rekabetin tesisi ve gelişmesi için düzenleyici çerçevenin yeni adımlar alması gerektiği de vurgulandı. Bu arada yerel şebeke paylaşımı yani local loop unbundling (LLU), geç kalmaması gerektiği not edildi.
Telekom Kurumu’nun eleman sayısı da raporun değindiği konular arasında. Buna göre düzenleme konularında çalışan 75 telekom uzmanının ve ekonomik düzenlemelerle ilgili 60 uzmanın da içinde olduğu 460 TK elemanının son rapordan bu yana çok az değiştiği bildirildi. Ulaştırma Bakanlığında ise, aralık 2004’de 25 yeni AB uzmanının işe alındığı not edildi.
2004 raporundan bu yana Avrupa ortak olağanüstü durum çağrı numarası olan 112’ye geçiş konusunda hiçbir şey yapılmadığı önemli bir başka konu.
Elektronik imza konusunda gelişmeler olduğu, ama Avrupa Siber Suçlar konseyi ile ilgili imzalar konusunda henüz işlem yapılmadığı da belirtildi.
Raporda RTÜK’ün 9 üyesinin Parlamento tarafından seçildiği, halbuki önceden 2 üyenin basın konseyince ve YÜK tarafından önerildiği hatırlatıldı. Bunun RTÜK’ün politik bağımlılık altına soktuğu ve partizanlığa yol açabileceği not edildi.
Bu arada yabancıların medya kuruluşlarında % 25’in üstünde pay sahibi olmalarının da Cumhurbaşkanı tarafından veto edildiği hatırlatıldı.
Türkçe dışındaki dillerde yayın konusunda çok az gelişme olduğu ve farklı dillerde yayın için lisans alan özel yayıncı olmadığı belirtildi.
Sonuç
Bilgi Toplumu ve Medya konusunda bazı gelişmeler olmakla birlikte, elektronik haberleşme ve bilişim teknolojisi alanlarında kaydadeğer gelişmelere rağmen altyapı lisanslarında hala sınırlamalar olduğuna dikkat çekilirken, Türk Telekom’un büyük hissesinin özelleştirilmesinin yabancı yatırımcıları çekebileceği vurgulandı. Bunun için de TK’nın daha çok güçlendirilmesi istendi.
Rapor Derneklerle İşbirliği ile Hazırlandı
Avrupa Birliği, İlerleme Raporunda yer alan başlıklar konusunda çeşitli kurumlarla çalışıyor ama sivil toplum örgütlerine daha çok önem veriyor.
Bu kapsamda Serbest Telekom İşletmecileri Derneği Telkoder, konuyla ilgili olarak “Derneğimizin AB Komisyonu ile sürdürdüğü çalışmalar ve ilişkiler sonucunda, Derneğimizin sorun olarak gördüğü, sektörümüz ile ilgili bir çok konuya, bu ilerleme raporunda yer verildiği görülebilmektedir. (Sayfa 74. Chapter 10. Information Society and Media)” dedi.
