Karasal genişbant denilince akla gelen 2 seçenekten (diğeri ADSL) birisi olan kablo internet konusunda ülkemiz bir türlü adım atamıyor. 2006 yılında Türksat’a devredilen altyapının Tv tarafında abonesinin azaldığı, internet tarafındaki abonesinin ise bu yılın başındaki fiyatlara rağmen fazla hareket etmediği bildiriliyor.
Genişbant internetin bir seçeneği de kablo altyapısı. Ancak 2006’daki lisanslar sonrasında kabloda büyük bir sessizlik sürüyor. Bu yılın başında ADSL’in altına düşen fiyatlara rağmen, kablo tarafında bir hareket görülmüyor. Bu konuyu Telkoder Başkanı Yusuf Ata Arıak’a sorduk:
turk.internet.com : Kablo sektöründeki durum şu anda nedir?
Yusuf Ata Arıak : Türkiyenin kablo şebekesi 1997’den itibaren 5 firmanın katkısıyla kurulmuştu. Formül gelir paylaşımı formülüydü. Yatırımı ve işletmeyi, bu işleri açık ihale ile alan 5 firma kuracak ve işletecek ve geliri de ihale sonucuna göre Türk Telekom ile paylaşacaklardı.
Bu arada hatırlatalım, cep telefonu şebekesi de böyle kurulmuştur.
10 senelik bu sözleşmeler devam ederken, firmalara lisans alırsa, ondan sonra lisanslı işletmeciler olarak devam edeceklerdi.
Bu yöntemde, Türkiye’nin bütün büyük şehirlerinde özetle en büyük 20 yerleşim biriminde kablo TV şebekeleri kuruldu, 2,5 milyon evlik bir kapasiteye ulaştı. O arada dünyada gelişen teknoloji sebebiyle, bu şebekeler hızlı internet ve ses için de mükemmel bir ortam haline geldiler. Ne var ki, cep telefonunda olanın aksine, bu firmalar gelir paylaşımından lisansa geçemediler.
Yine bu aralarda 5 firmadan 2 tanesinin kontrolü –banka krizi sırasında—TMSF’ye geçti (Kablonet ve İnteraktif)
Arkasından Uzan’lara ait olan firma Aktif Kablo da yükümlülüklerini yerine getirmeyince, Türk Telekom’a döndü. Türk Telekom’dan Türksat’a devredilen işte bu şebeke ve aboneleriydi.
2005 yılındaki Türk Telekom özelleştirmesi öncesi, Rekabet Kurumu önemli bir karar aldı. Kablo işlerinin, mevcut altyapıdan ayrı bir altyapı olduğunu belirleyerek, rekabet açısından Türk Telekom’dan ayrılmasını ve ayrıca özelleştirilmesi gerektiğini söyledi. Gerçekten de kablo altyapısı, özelleştirilinceye kadar emaneten ayrılarak Türksat’a devredildi.
Kablo firmalarının ancak 2006 yılında lisans alma şansları oldu. Hemen arkasından da, Türksat eski yönetiminin yarattığı hukuki sorunların ortasında kaldılar. Türksat 2006 ortalarında, 5 firmanın şebekelerine el koydu*. Bu konudaki mahkemeler hala sürüyor.
turk.internet.com : Bu mahkemeler konusunu biraz açabilir miyiz?
Yusuf Ata Arıak : Lisans alan 4 firmanın Türksat ile karşılıklı açılmış çok sayıda mahkemesi var. Bunlar sürüyor. Bitmesi de en az 2 yıl alır. Bütün bu süre boyunca tüketiciler ve yatırımcılar kablodan uzak kalıyor.
turk.internet.com : Bundan Sonra Ne Olacak?
Yusuf Ata Arıak : İşin özeti, Türkiye’nin altın değerinde bir altyapısı da bu. 200 TV kanalını, milyonlarca hızlı internet abonesini, milyonlarca telefon abonesine, alternatif işletmecilerin bağlantı ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir altyapı bugün atıl durumda. Gün geçtikçe de, gelişmek bir yana, zarar görmektedir.
Türkiye’nin bu altyapısının derhal kurtarılması gerekiyor.
turk.internet.com : Nasıl Kurtarılabilir?
Yusuf Ata Arıak : Mahkemeler sürüyor ama zaman geçiyor. Sonuçta bu milli bir altyapı. Rekabetin ve Rekabet Kurumu’nun kararına da uygun olarak, özelleştirilmesinin sağlanması gerekiyor. Bunu gerçekleştirmek de, siyasi kararlılık gerektiriyor.
İhtilaflarla özelleştirme konusunu ayırt edebilmek gerekir. Gecikmeden özelleştirme sağlamak gerekir.
Ama bu noktada pek çok ihtilaf var. Bugün çözmek zor değil mi?
Yusuf Ata Arıak : Türkiye bunu daha önce yaptı. Telsim olayı bundan çok daha karmaşıktı. Uluslar arası ihtilaflar da vardı ama bir şekilde çözüldü. Kablonun bu kadar karmaşık olduğunu düşünmüyorum. Uzan’larla ilgili konu TMSF tarafındna çözülmek yerine mahkemelere bırakılsaydı acaba bugün ne olurdu? Ortada Telsim adlı bir değer kalır mıydı?
turk.internet.com : Peki Özelleştirme Olsa, Bu Altyapının değeri ne olabilir?
Yusuf Ata Arıak : 2 yıl önceki şartları ve sayın Ulaştırma Bakanının sözlerini dikkate alırsak, sayın bakan 2 milyar $ değer biçiyordu. Bunun çok değerli bir altyapı olduğu bu sözlerden düşünülebilir. Ben bu değerden altta mı yukarda mı olduğunu bilemiyorum ama bu kendi başına bir değer olduğunu gösteriyor.
turk.internet.com : Özelleştirme ile Kim İlgilenir Sizce?
Yusuf Ata Arıak : Yerli veya yabancı firmalar çıkacaktır. Bu Türkiye’nin zamanında yarattığı bir zenginliktir. Üstelik hızla geliştirilebilir bir altyapıdır. Digital yayıncılığın da çalışıldığı günümüzde önemli bir altyapı. TV, İnternet ve ses pazarlarında önemli bir zenginlik, yatırım ve hizmet imkanları katacaktır.
* Bu dönemin olayları için “Kablo Şebekesinin Durumu” dosyasına bakınız
