Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER), 2020 yılı Telekomünikasyon Sektörü Düzenlemelerine Yönelik Değerlendirmeler Raporu’nu paylaştı. Raporda yer verilen Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) verilerine göre 2020 yılında telekomünikasyon sektörü toplam gelirleri 77 Milyar TL’ye ulaştı. Ancak TELKODER’in raporunda, BTK ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) enflasyon verileri kullanılarak yapılan hesaplamalara göre enflasyon etkisinden arındırılmış sektörün büyüklüğünün 15.27 milyar TL olduğu belirtildi.
2003 yılından itibaren sektörde dikkat çekecek seviyede bir büyüme olmadığına dikkat çeken TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Halil Nadir Teberci, şunları söyledi:
“2003 yılında 14.98 milyar TL olan enflasyondan arındırılmış elektronik haberleşme gelirinin 2020 yılında 15.27 milyar TL olduğu görülüyor. Sektörün büyümesinde yaşanan sorunların dikkatle değerlendirilmesi ve sektörün büyümesini engelleyen sorunların bir an önce ortadan kaldırılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu noktada atılacak adımlar elektronik haberleşmenin etkin kullanımını sağlayacak aynı zamanda dijital Türkiye, ulusal siber güvenlik ve veri stratejisi gibi kritik hedeflerimizi doğrudan etkileyecek. Sektörün tüm paydaşlarını gerçek rekabet ortamını oluşturmaya ve yatırımların önünü açmaya davet ediyoruz.”
GELİRDE ‘ALTERNATİF’İN PAYI YÜZDE 8.8’LERDE
Sektör gelirlerine de yer verilen raporda alternatif işletmecilerin 2020 toplam gelirlerinin 6.8 Milyar TL olduğu, 2002 yılında başlayan serbestleşme hareketinden bugüne gelindiğinde, geçen 17 senenin sonunda alternatif işletmecilerin toplam sektör gelirleri içerisindeki payının beklenen büyüklüğe ulaşmadığı ve sadece yüzde 8.8’lerde kaldığı belirtildi.
Alternatif işletmecilerin pazar payları düşük olmasına rağmen yerleşik operatörle hemen hemen aynı oranda yatırım yaptıkları ifade edilen rapora göre, 2020 yılında Türk Telekom’un yatırımlarında bir önceki yıla göre yüzde 39.5’lik, alternatif işletmecilerin yatırımlarında da benzer şekilde yüzde 39.3 seviyesinde artış yaşandı. Raporda, alternatif işletmecilerin çok daha büyük yatırımlar yapmaları için önündeki engellerin bir an önce kaldırılması, Ortak Altyapı Paylaşım Protokolü’nün bir an önce hayata geçirilmesi, Belediyeler ile işbirliklerinin geliştirilmesi gerektiği aktarıldı.
‘FİBER ALTYAPININ YAYGINLAŞTIRILMASI ŞART’
Raporda yer alan fiber altyapıya yönelik değerlendirmelere bakıldığındaysa 2012 yılından sonra Türk Telekom’un fiber km artış oranının yavaşlamış olduğuna dikkat çekiliyor. 2009-2020 yılları arasında Türk Telekom fiber şebekesi yüzde 158.32 büyürken, alternatif işletmecilerin fiber şebekelerinin yüzde 448.55 büyüdüğü hesaplanıyor.
Raporda, 2023 yılına kadar her haneye fiber internet ulaştırılması hedefinin tamamlanması için bir an önce kritik adımların atılması gerektiği belirtiliyor. Öte yandan 5G’nin Türkiye’de etkin bir şekilde kullanımı için de yaygın fiber altyapı gerekliğine dikkat çekilen raporda Türkiye’deki mevcut fiber uzunlukları ve yaygınlık oranlarının bu hedef için yeterli olmadığının, fiber altyapının dünya ortalamalarına getirilmesi için çalışmalara hız verilmesi gerektiğinin altı çiziliyor.
‘UYDU SEKTÖRÜ EN AZ 10 KAT BÜYÜMELİ’
TELKODER’in 2020 yılına ilişkin hazırladığı değerlendirme raporunda uydu ve haberleşme hizmetleri alanı da ele alınıyor. Rapora göre; 2020 yılsonu itibariyle 13.613 uydu haberleşme hizmetleri abonesi bulunuyor, Türkiye üzerindeki uydu kapasitesi dikkate alındığında abone sayısının çok düşük olması dikkat çekici olarak nitelendiriliyor.
Uydu sektörünün yeterince gelişememiş olmasının sektörün, iç ve dış piyasadaki fırsatları kaçırmalarına neden olduğunun altı çiziliyor. Raporda, Dünya Elektronik Haberleşme Gelirleri/Uydu Haberleşme Gelirleri ve Türkiye’nin Elektronik Haberleşme Gelirleri/Uydu Haberleşme Gelirleri karşılaştırılmasına dikkat çekilerek dünya ülkeleriyle benzer bir büyüklüğü yakalayabilmesi için Türkiye uydu sektörünün en az 10 kat büyümesi gerektiğine vurgu yapılıyor.
‘VERİ MERKEZLERİ DESTEKLENMELİ’
TELKODER hazırladığı raporda veri merkezlerindeki yoğunluğun özellikle pandemi döneminde ciddi ölçüde arttığına dikkat çekiyor. Bu dönemde veri merkezi ve ağ hizmetlerine olan talebin katlanarak artması yerli veri merkezlerinin kurulmasını ve desteklenmesini zorunlu kılıyor.
TELKODER’e göre; dünya ile uygun standartlarda Veri Merkezi işletmeciliğinin yapılabilmesi için bir an önce harekete geçilmesi önem taşıyor. Bu kapsamda Türkiye’nin dünya veri merkezi sektöründe önemli bir oyuncu haline gelebilmesi için veri merkezlerinin desteklenmesi, diğer ülkelerde olduğu gibi indirimli elektrik ve vergi indirimi gibi teşviklerin sağlanması gerektiğine dikkat çekilen raporda, şu ifadelere yer verildi:
“Küresel veri merkezi pazarının önemli bir kısmına hakim olan ve Türkiye’deki pek çok kurumun verilerinin de bulunduğu; Microsoft Azure, Amazon AWS, Google ve Alibaba Cloud gibi büyük işletmecilerin Türkiye’de bulunan veri merkezi işletmecileri ile işbirliği yapmaları sağlanmalı. TELKODER’e göre bu sayede, kendi ekosistemimizi oluşturmuş, yurttaşlarımıza, üniversitelerimize, kamu kurumlarımıza ve şirketlerimize kendi topraklarımızda istedikleri hizmeti vermiş, vergisini devletimize ödeyen veri merkezi işletmecilerimizi büyütmüş ve en önemlisi de verilerimizi güven altına almış olabiliriz.”
