Bulmacamızın cevabı MVNO ya da Türkçe kısaltması ile SMŞH. Açarsak ingilizcesi “Mobile Virtual Network Operator” ve Türkçesi “Sanal Mobil Şebeke Hizmeti”.
Ve BTK’nın yetkilendirme sayfasına bakarsanız[4], 6 yıldan bu yana 63+35 kadar firmanın SMŞH hizmetleri altında lisans almış olduklarını görürsünüz ama buna rağmen Türkiye’de SMŞH (MVNO) yok diyebiliriz. Zaten 2011 yılında BTK Başkanı Dr.Tayfun Acarer ile yaptığımız söyleşiye bakarsanız, kendisi de aynı şeyi “biz bunları MVNO değil, mevcut firmaların pazarlama faaliyetleri içinde sayıyoruz” diyerek ifade etmiş[3].
Bilmeyenler için kısaca belirtelim; SMŞH’lar (MVNO) bir mobil telefon işletmecisinin (ülkemizde Turkcell, Vodafone ve Avea) sahip olduğu frekans üzerinde –ücreti karşılığında ortak olarak– servis sunmasına ve para kazanmasına verilen ad. Farklı iş modelleri var. Ama ülkemizde henüz yok..
Peki “neden yok?” derseniz; genel anlamda GSM firmaları bundan pek hoşlanmıyorlar. Blok halde tuttukları müşterilerinin, parça parça kendilerinden bağımsız firmaların ellerinde olması, hem fiyat konusundaki hakimiyetlerini etkileyebileceği, hem de bu müşterilerin blok halde rakip operatöre gitmesine neden olabileceği için pek sıcak bakmadıkları bir konu. Oysa tüketici açısından farklı olanaklar sağlayabilir.
Bugünlerde 4G ihalesi yaklaşırken, konu daha fazla ilginç hale gelebilir. Bu nedenle konuyu Telkoder Başkanı Yusuf Ata Arıak ile konuştuk. Bakın bu konuda neler söylüyor.
turk-internet.com : Merhabalar! Biliyorsunuz birkaç hafta sonra 4,5G ihalesi var. Bu çerçevede size birkaç sorumuz olacaktı. Sanal Mobil Şebeke Hizmeti (SMŞH – MVNO) yetkilendirmeleri şu anda ne durumda?
Yusuf Ata Arıak : SMŞH için süreç Türkiye’de aslında 6 yıl önce başladı ve bu konuda Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından çok sayıda işletmeciye yetki verildi. Ancak yetkilendirmeden öte, bunun ne kadar işlerlik kazandığı önemli.
O noktada Türkiye’nin yaşadığı sorunlar var. Dünyada bu işler yaygınlaşma yolunda giderken Türkiye’de maalesef SMŞH konusunda, yeterince yol alamamış durumdayız. Burada tabii bizim TELKODER olarak yaklaşımımız, SMŞH’nin gelişimine katkıda bulunmak maksadı ile dünyada da benzer uygulamalarında olduğu gibi önümüzdeki günlerde açıklanmış olan 4,5G ihalesinin SMŞH’nin önünü açması.
Bizim görüşümüz, 4,5G yetkilendirmesini alan GSM işletmecilerinin Sanal Mobil Şebeke Hizmetini de (MVNO) sektörün kullanımına yaygın olarak açmaları noktasında.
turk-internet.com : Şu ana kadar Türkiye’de kaç firma yetkilendirme aldı bu konuda?
Yusuf Ata Arıak : Hatırladığım kadarıyla, 98 işletmeci.
turk-internet.com : Ama biz pazarda görmüyoruz herhangi birini?
Yusuf Ata Arıak : Doğru. Çünkü orada yetkilendirme alan işletmecinin GSM işletmecisi ile olan ilişkisi, karşılıklı anlaşmaları ve bunları uygulama süreçleri konusunda sorun yaşanabilmekte, dolayısıyla bu hizmet başlayamamakta ve yaygınlaşamamakta.
turk-internet.com : Peki, tüketici açısından SMŞH neden olmalı sizce?
Yusuf Ata Arıak : Bizim her zaman savunduğumuz şu fikir çerçevesinde açıklamak belki doğru olur: Ne kadar çok işletmeci olursa, rekabet ortamının o kadar artacağını ve son kullanıcıya sunulacak hizmetin ve ürün çeşidinin de artacağını öngörüyoruz. Zaten dünyada da böyle oluyor.
Dolayısıyla ne kadar çok firma mobil sektörde faaliyet gösterir ise, o kadar yaratıcı fikir çıkar diye düşünüyoruz ve büyük mobil işletmecilerinin de hâkim olduğu piyasanın boyutlarını genişletme imkânı olur diye düşünüyoruz. Çünkü dikkat ederseniz, yaratıcı fikirler hep ufak birimlerden, işletmecilerden çıkar. Bu büyük işletmeciler çoğunlukla da bu işletmeleri sonradan satın alırlar. Benzeri bir durumu böyle görmek lâzım. Yani bu olayı biraz yaratıcılık ve hizmet yelpazesinin genişlemesi olarak alıyoruz.
turk-internet.com : Peki, bu SMŞH konusunun işlerlik kazanabilmesi için sizce ne eksik?
Yusuf Ata Arıak : Şöyle; bir kere, 4,5G yetkilendirmesi ile beraber GSM şirketlerinin iyi niyet ile pazarın önünü açıcı ve pazarı büyütücü aksiyonları almaları lâzım. Yani bunun için de kamu otoritesinin gerektiğinde zorlayıcı, gerektiğinde ise hızlandırıcı etkisinin görülmesi lâzım; bizim arzumuz bu açıkçası.
Çünkü bir şeyleri ortaya koymak ve bir şeyleri uygulamaya koymak kolay bir şey değil. Yani bir düzenleme çıkartabiliyorsunuz, bir olayı şekillendirebiliyorsunuz ama teoriden pratiğe geçilmesi lâzım. O noktada da kamunun kendi gücünü, etkisini yeterince göstermesi gerekir diye düşünüyorum. Genel beklentimiz bu.
turk-internet.com : Çok teşekkür ederiz! Başka eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Yusuf Ata Arıak : Yok. İnşallah beklentilerimiz doğrultusunda 4,5G ihalesi çerçevesinde SMŞH işleri biraz daha ileri boyutlara taşınır.
